Czarna porzeczka to krzew owocowy chętnie uprawiany na działkach i w przydomowych ogródkach. Owoce tej rośliny zawierają sporo witamin, posiadają właściwości prozdrowotne oraz są cenionym surowcem przetworów oraz nalewek. W samej uprawie porzeczki, jak przy każdej innej hodowli, najważniejsze jest stworzenie optymalnych warunków do wzrostu, rozwoju i owocowania. Tunele foliowe chronią roślinę przed szkodliwymi czynnikami pogodowymi, takimi jak niskie temperatury, kwaśne lub intensywne deszcze i porywistym, silnym wiatrem. Folia zabezpiecza owoce przed kosami i wróblami, które pożerają znaczną część plonu, zanieczyszczają oraz szkodzą krzewom.
Stanowisko na uprawę porzeczki w tunelu ogrodniczym
Korzystną dla rozwoju porzeczek glebą jest lekko kwaśna o pH między 6,0 do 6,5, gliniasta lub piaszczysto-gliniasta. Silny wzrost roślin następuje w podłożach przewiewnych, długo zachowujących wilgoć, a co najważniejsze – żyznych. Ważnym czynnikiem zakładania plantacji jest jej ochrona przed przymrozkami. Kwitnienie zaczyna się już w kwietniu, w miesiącu, w którym niskie temperatury ciągle mogą zagrozić wegetacji rośliny. Namioty ogrodnicze tworzą swoisty mikroklimat, roztaczając ochronę nad porzeczki w najważniejszym dla nich momencie. Bezpieczny klosz foliowy osłania krzewy, tworząc optymalne warunki do późniejszego owocowania.
Gleba do upraw porzeczki w bloku foliowym
Przygotowanie gleby to priorytet dla nowo zakładanych stanowisk z krzewami porzeczkowymi. Płodozmian, likwidacja chwastów oraz analiza chemiczna, na której opiera się nawożenie, to kilka z najważniejszych zabiegów agrotechnicznych, który wpływają na cały proces rozwojowy. Przedplon – rośliny nasadzone przed główną uprawą poprawiają fitosanitarny stan gleby. Celem takich działań jest utworzenie korzystnej struktury gleby, zmniejszenie ryzyka porażeń chorobowych oraz pojawienia się agrofagów i zwalczanie chwastów. Roślinami wybieranymi jako przedplon dla porzeczki są rzepa, gorczyca, rośliny motylkowe. Nawozy zielone dostarczają ziemi azotu i blokują rozwój chwastów, zaorane stają się budulcem próchnicy. Gleby o zbyt niskim pH (poniżej 6) wapnujemy do czasu osiągnięcia odpowiedniego odczynu kwaśnej ziemi.
Odmiany czarnej porzeczki do hodowli w cieplarni
Różnice między odmianami dotyczą pokroju krzewów, pory dojrzewania owoców oraz odporności na choroby i agrofagi. Chcąc otrzymywać plon przez dłuższy, czas warto zasadzić kilka odmian, tak aby między końcem zbiorów danej odmiany inne zaczynały owocować.
W Polsce dominują stare odmiany jak „Ohebyn”, „Ben”, „Lomond” i „Titania”. Są to odmiany dostosowane do polskiego klimatu, lecz mało optymalne w dziale produkcyjnym. Co do odmian odpornych i bardziej nowoczesnych wyróżnić można „Ben Hope”, „Ben Garin”, „Gracia”, „Gagatai” i „Ben Connan” – rodzaje o smacznych, dużych i szybko dojrzewających owocach.
Sadzenia krzewów porzeczki w foliaku
Nasadzenia zaczyna się na jesień. Krzewy dojrzewające w tunelu foliowym przed zimą zaczynają wytwarzać system korzeniowy, który wiosną sprawi, że roślina będzie szybciej się rozwijała. Wprowadzanie czarnej porzeczki do namiotów ogrodniczych w innym terminie nie tworzy tak optymalnych warunków. Roślinę sadzimy w bruzdach, o 10 cm niżej niż rosły w szkółce.
Pielęgnacja czarnej porzeczki w tunelach foliowych
- Cięcie krzewów
Po nasadzeniu roślin w namiocie ogrodniczym przeprowadzamy pierwsze cięcie, które pomoże roślinie w zaklimatyzowaniu się w nowym miejscu. Pędy ścinamy nad drugim oczkiem od ziemi, ucinając 2 cm nad nim. W ten sposób przywraca się stabilność między górną oraz dolną częścią rośliny. Należy uważać, aby nie uszkodzić systemu korzeniowego, podczas nasadzania.
Przez najbliższe trzy lata tnie się pędy suche, uszkodzone lub opadające na podłoże. Dopiero w czwartym roku zaczyna się cięcie właściwe. Taki zabieg odmładza krzew. Pozbywa się gałęzi czteroletnich, uszkodzonych oraz o wszelkich zmianach chorobowych.
- Cięcia odmładzające
Obfite owocowanie przebiega na przyrostach jednorocznych, nowo rozwijających się od pieńka głównego lub jako pędy boczne. W związku z tym co roku przeprowadza się taki zabieg, aby roślina wytwarzała liczne długopędy. Stare gałęzie, choć tworzą nowe pąki, mają znikomy udział w tworzeni plonu.
Terminem do cięcia jest przedwiośnie lub przełom lutego i marca, nim rozpocznie się przebudzanie pąków. Drugim wygodny termin następuje po zbiorach owoców lub przed samą jesienią.
- Zwalczanie chwastów w czarnej porzeczce
Chwasty jako rośliny konkurujące z głównym plonem zabierają wodę oraz składniki odżywcze. Osłabiają krzewy i ich plonowanie, a dalsza wegetacja zostaje znacznie spowolniona. Nim rozpocznie się ich zwalczanie, należy poznać gatunki występujące w plantacji, głównie to, czy są to odmiany wieloletnie czy jednoroczne. Taka informacja pozwoli na dopasowanie odpowiedniego oprysku z herbicydów. Należy przy tym zwrócić uwagę, że nasadzenia zaczynamy po 4 tygodniach od zastosowania substancji. Już od samego początku uprawy zwalczamy chwasty. Dobrym sposobem jest stosowanie pasów herbicydowych, zaś w międzyrzędziach można przeprowadzać ugór mechanicznych. W trzecim, istotnym dla roślin, roku chwasty należy systematycznie kosić.
Wysianie międzyrzędzi trawą stopuje przyrost chwastów. Stosując herbicydy, należy zapoznać się z substancjami dopuszczonymi w Programie Ochrony Roślin Sadowniczych. Proporcje dopasowuje się do wielkości upraw, gatunku chwastów oraz stanu gleby.
- Nawożenie czarnej porzeczki
Dostosowanie nawożenia zależne jest od zasobności gleby i jej zawiązywania mikro- i makroelementów. Na podstawie analizy chemicznej w łatwy sposób dowiemy się, o jakie składniki należy wzbogacić glebę. Koszt takiego badania laboratoryjnego to zaledwie kilkadziesiąt złotych. Profity, które można uzyskać, to obfity plon oraz krzewy zdrowe przez wiele lat. Nawożenie potasowe przeprowadza się w drugim roku (jesienią), zaś fosforowego nie przeprowadza się wcale, gdyż roślina ma niskie zapotrzebowanie na ten składnik. Azot w postaci mocznika lub saletry amonowej dostarcza się na podstawie intensywności wzrostu i barw liści, do 120 kgN/ha.
- Choroby czarnej porzeczki
Każdy atak patogenów i agrofagów odbija się na plonie, sama porzeczka jest narażona na sporo chorób i szkodników. Znaczna część z nich niszczy liście, spowalnia zawiązywanie się kwiatostanów, pożera owoce lub zmniejsza wytrzymałość na mróz.
Stosowanie zabiegów pielęgnacyjnych oraz właściwych środków zmniejsza szanse na jakiekolwiek porażenia. W chwili pojawienia się jakichkolwiek zmian należy przeprowadzić rozpoznanie, po czym dopasować interwencję chemiczną.
Pierwsze opryski wykonuje się przed kwitnieniem porzeczki. Fungicydy, jako działanie zapobiegawcze, osłonią krzewy przed grzybami. Drugie opryski stosuje się po kwitnieniu, a następne zabiegi w bezpiecznych proporcjach do 14 dni.
