Tunel foliowy to konstrukcja poprawiająca warunki wegetacyjne roślin, wydłużająca sezon oraz wspierająca plon na każdym etapie rozwoju, dzięki czemu ten jest bardziej obfity i dorodny. Co to tak naprawdę znaczy? Podobny opis pojawia się na stronach producentów tuneli foliowych, w sklepach z cieplarniami oraz wielu poradnikach. Opis powtarzany jak mantra dla wielu osób w dalszym ciągu brzmi jak hasło reklamowe. Skoro rośliny rosną na grządkach, słońce okrywa je swoimi promieniami, od czasu do czasu trzeba je podlewać. Więc po co ogrodnikowi tunel foliowy? Przecież te i tak będą rosły.
Oczywiście że będą! Cieplarnie powstały po to, aby usprawnić rozwój plonu, zabezpieczyć go przed szkodliwymi czynnikami pogodowymi, ograniczyć dostęp patogenom, które mogą być ogniskiem chorób. Nawet szkodniki, które wcześniej były utrapieniem, teraz mają problem z dostaniem się do plonu. Dzięki transparentnej folii, która przepuszcza promienie słoneczne, nagrzewa się podłoże i powietrze wewnątrz osłony, a wewnątrz dłużej utrzymuje się wyższa temperatura.
Tym razem w poradniku Krostrade o tunelach foliowych opowiemy w pięciu artykułach o zależności między osłonami a roślinami.
Table of Contents
Uprawa roślin w tunelu foliowym
W tej części skupimy się na tym, od czego zależy wegetacja roślin, jakie czynniki mają wpływ na ich rozwój, jakie są grupy warzyw oraz czym kierować się podczas dostosowywania tunelu pod plon.
Czynniki działające na rośliny pod osłoną
- Czynniki żywnościowe – każdy aspekt związany z podłożem, właściwości fizyczne gleby, jej struktura, zawartość składników pokarmowych, próchnicy i wilgotność ziemi.
- Czynniki klimatyczne – czyli temperatura powietrza, jej wahania, poziom i długość oświetlenia.
- Czynniki biotyczne – cała flora i fauna
- Czynniki antropogeniczne – każde działanie człowieka, cecha, do której zaliczamy nawozy, pestycydy, maszyny i wszystko, co ma wpływ na powiększenie zbiorów.
Do całości możemy dodać trzy wskaźniki, których beneficjentem jest roślina.
- Potrzeba i dokładność – czyli jak dużo danego czynnika potrzebuje roślina.
- Stabilność – preferencja plonu do pozostawania pod wpływem konkretnego czynnika przez długi czas i w wąskim zakresie czasu.
- Reaktywność – tempo i siła reakcji rośliny na zmiany środowiska oraz stężenia danego czynnika.
- Optymalna temperatura – optymalna ilość ciepła, w której plon rozwija się najkorzystniej, oraz minimalne i maksymalne granice temperatury, kiedy wegetacja zostaje wstrzymana.
Rośliny warzywne dzieli się na 5 grup według wymagań na temperaturę powietrza.
- Pierwsza oraz druga grupa to rośliny mrozoodporne i zimowe. Taki plon jest w stanie wytrzymać spadki temperatury nawet o 10°C poniżej zera. Nasiona zaczynają kiełkować w chwili, gdy temperatura wynosi od 1 do 2°C powyżej zera. Z reguły są to rośliny wieloletnie, takie jak rabarbar, czosnek, szparagi i wiele innych. Warto pamiętać, że sporo z tych roślin ma płytki system korzeniowy, dlatego też w ramach poprawnego wzrostu należy im dostarczać składników odżywczych w wierzchniej części podłoża. Podanie ich w optymalnej dawce i w odpowiedniej chwili zwiększa odporność roślin na niskie temperatury. Sporo gatunków ogrodnicy przykrywają agrotkaninami lub rozstawiają na plonem mini tunel foliowy.
- Trzecia grupa to warzywa odporne na zimno, lecz nie tolerujące długotrwałych mrozów i spadków temperatury poniżej -7°C. Kiełkowanie rozpoczyna się przy 2 do 5°C, a najbardziej korzystna do ich rozwoju to 18°C. Do tej grupy zaliczymy kapustę, sałatę, rzodkiewkę, szpinak, cebulę i inne.
- Czwarta grupa roślin to ciepłolubne warzywa, dla których optymalne warunkami to wilgotność co najmniej 90% oraz temperatura między 22 a 29°C. Z reguły dla roślin tego typu stawia się tunele foliowe, aby wytworzyć klimat sprzyjający wegetacji. Uprawa plenerowa, choć możliwa, daje mniejsze plony. Konstrukcje takie jak hobbystyczny tunel foliowy będą idealne do upraw przydomowych lub na działkę, natomiast rolnicy i producenci roślin w tym celu wykorzystują profesjonalny tunel foliowy. Co ważne, spora część tych warzyw obumiera, gdy temperatura spadnie poniżej 3°C, a ponadto charakteryzują się długim czasem dojrzewania. Do warzyw ciepłolubnych zaliczymy m.in. ogóreki, pomidory, paprykę, bakłażany.
- Piąta grupa warzyw ma najwyższe wymagania cieplne, umownie można je określić roślinami tropikalnymi lub orientalnymi. Do rozwoju wymagają temperatury 36 a nawet 40°C, natomiast w chwili, gdy temperatura spada poniżej 15°C, wegetacja zostaje wstrzymana. Przy tej grupie roślin sama osłona może nie wystarczyć. Całkiem możliwe, że do wytworzenia korzystnych warunków będzie potrzebne dogrzewanie plonu za pomocą systemu grzewczego. Oczywiście istnieje szansa na to, że rośliny rozwiną się mimo tego, jednakże przed zakupem nasion do cieplarni należy wybierać odmiany charakteryzujące się odpornoscią na wahania temperatury. Do tej grupy zaliczymy np. melony i arbuzy.
Zastosowanie tuneli foliowych
Tunele ogrodnicze mogą zostać użyte podczas uprawy każdej grupy roślin, choć nie zawsze jest to konieczne. Jednakże każdy ogrodnik, który chciałby zacząć uprawy wcześniej, może to zrobić właśnie dzięki foliakom. Uniwersalność takich konstrukcji pozwala na użycie ich przy różnych uprawach, dostosowanie warunków klimatycznych do rozwoju plonu oraz zabezpieczenie przed niskimi temperaturami i mrozem. Nie będąc zależnym od pogody, rośliny są mniej podatne na uszkodzenia, plon bardziej obfity i dorodny, a do tego mamy możliwość ich uprawiania o wiele dłużej. Dlatego też, odpowiadając na pytanie zadane na początku tekstu, choć rośliny mogą rozwijać się bez osłon, to dopiero pod nimi proces wegetacji będzie optymalny.
